Depremde Ev Sahibi Hakları

Depremde evi zarar gören hak sahiplerinin durumu, 7269 sayılı kanun maddeleri ile düzenlenmiştir. Bu kanuna göre depremde ev sahibi hakları detaylı bir şekilde anlatılmıştır. 

Depremde ev sahibi hakları konusunu anlayabilmek için artan konut kavramının ne olduğunu bilmek gerekir.

Artan konut, 7269 sayılı yasa kapsamında: 

• Feragat, 
• Borçlanma,
• Hak sahipliği iptali ve 
• Hak sahibi sayısından fazla yapılan ancak afetzedelere verilmeyen binalardır. 
• EYY Yöntemi ile yapılan binalar artan konut kapsamı dışındadır. 

Artan konutlar, 7269 sayılı kanununun 3177 sayılı kanunla değişik 31. Maddesi gereğince değerlendirilirler. Bu kanun kapsamında devir ve satışları gerçekleştirilir. 

İlgili yasaya göre ağır hasarlı binalar yıkılır. Yine aynı yasa kapsamında evi ağır hasar gören ve yıkılanlara kanunun belirlediği miktarda nakdi yardım yapılır. 

Binaları yıkılan ve eşyaları zarar görenlere de bir miktar karşılıksız para yardımı yapılır. 

Aynı şekilde nakdi yardımlar az hasarlı bina sahiplerine de yapılır.

Az hasarlı konutlarda, öncelik sırasına göre satış ya da devir işlemleri yapılabilir. 

Artan konutlarda öncelik sırası aşağıdaki gibidir: 

• Depremden zarar görmesi muhtemel olan konularda hak sahibi olanlara faizsiz 20 yıl vade ile kredi verilir. 
• Depremde zarar gören kamu kurum ve kuruluş binaları için faizsiz en fazla 2 yıl vadeli olacak şekilde kredi verilir. 
• Mahalli belediyeler, il özel idareleri, köy tüzel kişileri, gerçek ve tüzel kişilerin depremde zarar gören konutları için %25 peşin alınması kaydıyla %20 faizle en çok 5 yıl kredi sağlanır.

Depremde ev sahibi hakları kapsamında hak sahibi olanlar, ilgili yasalar ve yönetmeliklerle detaylı bir şekilde tanımlanmıştır. 

Hak sahibi: Depremde evi yıkılan ya da kullanılamayacak derecede hasar gören kişi ya da kişilerdir. Mülkiyetini belgeyle ortaya koyanlar ilgili yasa ve yönetmeliklere göre hak sahibi sayılırlar. 

İkamet edilen yerdeki mahalle ya da köy muhtarlarına öncelikle başvuruda bulunulur. Belediye hudutları içerisinde yer alan yerlerde ise ilgili kurumlar tarafından ilan yapılır. Bu kurumlara ilandaki süre içerisinde ve kurumların istedikleri belgelerle başvuruda bulunulur

7269 sayılı kanunun 28-29-30. Maddelerinde belirtilen Afet nedeniyle hak sahibi olanların tespiti komisyonu tarafından hak sahipleri belirlenir. Bu komisyon doğal afetler sonrasında kurulur ve bir süreye kadar görevine devam eder. 

7269 sayılı kanuna göre kurulan Mahalli Hak Sahipliği İnceleme Komisyonu aşağıdaki üyelerden oluşur: 

• Afetin meydana geldiği bölgenin amiri ya da amirin görevlendireceği memur,
• İl afet ve acil durum temsilcisi,
• Tapu dairesi temsilcisi,
• Belediye il sınırı olan bölgelerde belediye encümeni, köylerde ise ihtiyar heyeti. 

Depremde birden fazla evi yıkılan hak sahipleri 60 gün içerisinde taahhütname verirler. Komisyona teslim edilen taahhütnameleri kabul edilen hak sahipleri 60 gün borçlandırma işlemine tabi tutulur. 15 gün içerisinde ise yasal itiraz süresi söz konusudur. 2 ay içerisinde borçlandırma yapmayan hak sahiplerinin hak sahipliği kendiliğinden düşer.

Depremde ev sahibi hakları, konut edindirme konusunu da kapsar. Aşağıdaki yöntemlerle hak sahiplerine konut yapılır: 

• TOKİ idaresi aracılığı ile
• İhale yöntemiyle
• Kendi evini inşa etmek isteyen hak sahiplerine destek yöntemi ile ve 
• Hazır konut kredisi imkanı sağlanarak. 

Depremde ev sahibi hakları kapsamında konut edindirme yararlanan kişilerin, Bakanlıkça yapılan duyurunun ardından 45 gün içerisinde konutunu teslim alması gerekir. Eğer süresi içinde konutlar teslim alınmazsa, hak sahipliği kendiliğinden düşmüş olur.

Depremde ev sahibi hakları kapsamında, açık borçlandırma işlemi gerçekleştirilir. İnşaat yardımı yapılacak kişi sayısının belirlenmesi için ilgili kurumlar tarafından senet imzalattırılması işlemidir.

Kesin borçlandırma ise hak sahiplerine konutları teslim edildikten sonra yapılan nakdi yardımların düşülmesinden sonra borçlandırma işleminin adıdır.

7269 sayılı Afetler Kanununun 1051 sayılı kanunla değiştirilen 29’uncu maddesi gereğince hazırlanan yönetmeliktir. 

Yönetmeliğin birinci maddesi ve devamında depremde ev sahibin hakları kapsamı belirtilmiştir.

Madde 20’de afet hasarı tespitiyle ilgili kurulacak olan komisyondan ve bu komisyona nasıl başvurulacağından bahsedilmiştir. 

Depremde birden fazla evi yıkılan kişilerin durumu da 7269 sayılı kanunda belirlenmiş ve düzenlenmiştir.

Deprem kira yardımı ve hasar tespiti ile ilgili hususlar da bu yönetmelik de detaylı bir şekilde anlatılmıştır.

Yönetmeliğin tam metnine, https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=4905&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5 bağlantısından ulaşabilirsiniz.